Wednesday, November 18, 2009

विविधगुणदर्शन

दरवर्षी आमच्या University मधे भारताचा स्वातंत्र्यदिन साजरा केला जातो. प्रत्येक university मधे असत त्याप्रमाणे आमच्याकडेही Indian Student Association (ISA) नामक प्रकरण आहे. या अद्वितीय संस्थेच्या वतीनी हा कार्येक्रम आणी नवीन विद्यार्थांचा स्वागत समारंभ आयोजित केला जातो ( स्वस्तातला स्वस्त cake आणि पैसे असल्यास 'coke' 'pepsi' नामक टाकाऊ वस्तु..) . याच निमित्तानी अजुन एक नयनरम्य सोहळा या दिवशी बघायला मिळतो. तो म्हणजे नविन Indian Student Association Committee ची निवडणुक. आधीच टिचभर असलेल्या Indian Student Community मधुन ४ लोक विविध पदांसाठी निवडण्यात येतात. एखाद दुसर जुनं टाळक आणि एक दोन नविन बकरे अशी committee तयार करण्यात येते. कोणीच उत्सुक नसल्यामुळे दुसर्याच्या नावाने गजर, हळु आवाजात आप्तस्वकीयांचा उद्धार अस सगळ यथासांग पार पडल्यावर नविन committee कामकाजाची शपथ घेते.( पण आमच्या या नखाएवढ्या association ला 'घटना' ही आहे हे मला या वर्षीच कळल..) या committee ला आपल्या एका वर्षाच्या कार्यकाला मधे २ कार्येक्रम यशस्वी करुन दाखवावे लागतात. एक "India Night" - भारतीय विद्यार्थांच्या विविधगुणदर्शनाचा उत्सव ,दोन - "World Unity Fair" या University च्या International Office तर्फे भरवण्यात येणार्या प्रदर्शनामधे भारतीय संस्कॄती दाखवणारा booth आणि त्यावर भारतीय खाद्यपदार्थांची विक्री. दर वर्षी नोव्हेंबर महिन्यामधे साधारण एका आठवड्याच्या अंतरानी हे दोन्ही कार्येक्रम होतात.
गेल्या वर्षी एक नामचीन तिलंगी ( direct from Hyderabad without any alteration ...असली चीज ) ISA President होता. आपण काहीही न करता वसावसा अंगावर येणारी काही लोक असतात. काही लोकांना प्रत्येक बाबतीत टोकाच मत देण्याची सवय असते. तर काही लोक समोरच्याला चमचाभरही अक्कल नाही आणि आपला IQ आईनस्टाईनलाही खाली मान घालायला लावणारा आहे या समजुतीनी मत ठणकावतात. हा इसम या सर्व गुणांचा अभुतपुर्व संगम होता. ( पुण्याचा नसुनही !!!) त्यामुळे यावर्षीच्या नविन committee निवडण्याच्या प्रक्रिये मधे त्यानी आमुलाग्र आणि मुलभुत बदल सुचवले. इच्छुक व्यक्तिंनी आपल नाव e-mail द्वारे कळवाव आणि Indian Students नी आपल vote ही e-mail नी द्याव अशी योजना होती. आता १५ ऑगस्ट च्या दिवशी प्रत्यक्ष अनेक लोकांनी ढकलुनही कोणी पुढे येत नसल्यामुळे या e-mail च्या hi-tech पद्धतीमधे कोणताच दीडशहाणा पुढे आला नाही. Committee मधे येण्यासाठी वा मत देण्यासाठी अश्या कुठल्याच प्रकारच्या e-mails आल्या नाहीत. शेवटी वैतागुन या हैदराबादच्या सुपुत्रानी जराही न डगमगता आपल्या इच्छेनुसार आठवतील त्या माणसाला फोन लावायला सुरवात केली. "तुने last year भरतनाट्यम किया था । तु Cultural Secretary बनेगी ।" " तु ISA Yahoo Group पे बहुत mail करत है । तु Communication Director बनेगा । (आहे का..आहे का आवाज ? टीचभर Indian Students च्या Yahoo Group ला सांभाळणारा Communication Director !! ) अश्या Orders द्यायला सुरवात केली आणी बहुतेक जागा निकालात काढल्या. पण अजुनही President ची जागा शिल्लक होती.
सप्टेंबर उजाडला. गणपती आले. तरीही हा गोंधळ संपेना. महाराष्ट्रात कॉग्रेसनी सरकार स्थापनेला लावला नसेल एवढा वेळ या वर्षीच्या committee ला लागत होता.गणपतीच्या पहिल्या दिवशी या 'काळजीवाहु president' नी आपल्या निवासस्थानी गणेशपुजा ठेवली होती. त्या पुजेला उपस्थित रहण्याची इच्छा बापुंनी प्रदर्शीत केली. [ आता जर 'बापु कोण ?' हा प्रश्न तुमच्या मनात आला असेल तर तुम्ही इथे नवखे आहात. माझ्या आधीच्या posts तुम्ही वाचलेल्या नाहीत. तरीही या अपराधाबद्द्ल क्षमा करुन मी तुम्हाला माझी 'ढेकुण' नावाची post वाचावी हा सल्ला देतो. त्यात बापुंच्या व्यक्तीमत्वाची तोंडओळख आहे. ते वर्णन हे पाण्यावर तरंगण्यार्या हिमनगासारख आहे. समग्र चिकित्सेसाठी ज्ञानकोशाच्या जाडीचा ग्रंथ लागेल. ] तर त्या ठिकाणी पुजेनंतर "President कोण ?" ही चर्चा सुरु झाली आणि "President मिळत नाही " ही समस्या आणि त्यावर उपाय हा मुद्दा उपस्थित झाला. 'समस्या' आणि त्यावरील 'सल्ला' हे दोन शब्द कानावर पडताच बापु पुरंधरवरच्या मुरारबाजीप्रमाणे रणांगणात उतरले. विविध मार्ग आणि तिथे जमलेली लोक सोडुन भारतीय असण्याची शक्यता वाटण्यार्या सर्व students ची नामावळी सादर केली. यामुळे आधीच्या सर्व मनस्तापानी डोक out झालेल्या तिलंग्याच माथ सणकल. आणी त्यानी उलट बापुंनाच "तो तु क्यों नही बनता president ? तुझे इस semester कोई coursework नही है । तेरा सिर्फ thesis का काम बचा है । कमसे कम एक साल तो तु graduate नही होगा । बस्स...तुही president बनेगा । " असा त्या गजाननाच्या साक्षीनी 'verdict' सुनावला.
अचानक झालेल्या या प्रतिहल्ल्यानी बापु गांगरले. डाव असा उलटलेला बघुन त्यांच्या तोंडुन शब्द फुटेना. त्यातुन बापुंना अधिक काही बोलायची संधी न देता आजुबाजुच्या लोकांनी प्रस्तावाला अनुमोदन देउन बापुंच्या नावाचा जयजयकार केला. आता मात्र बापु द्विधा मनस्थितित सापडले. 'हो' म्हणाव तर भलतच लचांड गळ्यात पडत आणी 'नाही' म्हणाव तर अब्रु जाते. शेवटी ISA च्या उद्धारासाठी बापुंनी president पदाचा विडा उचलला आणी गजाननसमोर शपथ घेतली (बोट न कापता ...).
एकदा हे शिवधनुष्य उचल्यावर मात्र बापु कामाला लागले. पहिल्यांदा treasurer म्हणुन आधी सुचवलेल्या कोण्या एक टिनपाटाला हाकलुन देऊन तिथे आपला कोल्हापुरी पंटर नेऊन बसवला आणि पैसा आपल्या हातात राहिल याची काळजी घेतली. यानंतर बापुंनी सगळ्या committee ला कामाला जुंपल.गेल्या १० वर्षांत मिळुन जेवढ्या meetings झाल्या नसतील तेवढ्या meetings बापुंनी एका महिन्यात घेतल्या. आमच्या apartment च्या दिवाणखान्यात आपल्या जगप्रसिध्द खुर्चीवर 'विचारताक्षणी सल्ला' या पावित्र्यात बसलेल्या बापुंच दर्शन दुर्मिळ झाल. ते रात्री अपरात्री घरी परतु लागले. पण एवढी सगळी तयारी होत असुनही कार्येक्रमाची संकल्पना, रुपरेखा, नविन बदल यातल काहीच आम जनतेपर्यंत पोचत नव्हत. एवढ्या गुप्ततेच कारण मला आणी माझ्या दुसर्या roommate ला समजेना. शेवटी एका शुक्रवारी मध्यरात्रीनंतर आम्ही बापुंना गाठल आणी खोदुन चौकशी केली. मिळालेल्या माहितीनी आम्हा दोघांना रात्रभर झोप लागली नाही. एखाद्या भयंकर खुनाचा कट सांगावा अश्या अविर्भावात "रात्र वैर्याची आहे...या कानाचे त्या कानास कळु न देणे..." अश्या प्रस्तावनेनंतर बापु वदले..."या वेळच्या कार्येक्रमाची प्रमुख पाहुणी म्हणुन माधुरी दिक्षितला बोलवायच घाटत आहे...!!!! "
..ऑ ?? direct माधुरी ??..... मान्य आहे की ती शेजारीच Denver ला रहाते...Denver च्या मॉल्समधुन खरेदी आणी घासाघीस करताना लोकांना दिसते...अमेरिकेतल्या चारचौघांप्रमाणेच तिच घर आहे...सध्या तिला पोरंबाळं (..आणी नवरा) सांभाळण्या पलीकडे दुसरा उद्योग नाही..ती एकदा Denver महाराष्ट्र मंडळाच्या गणेशोत्सवात आली होती..सगळ मान्य ...पण याआधी प्रमुख पाहुणा म्हणुन university च्या dean लाही न बोलावता direct माधुरी ? पण बापु ऐकेनात. त्यांनी fielding लावली. Denver महाराष्ट्र मंडळ, Northern Colorado Indian Association अश्या विविध मार्गांनी प्रयत्न सुरु केले. इकडे मी आणी माझा दुसरा roommate तिच्या डावीकडे मी उभा रहाणार का उजवीकडे तो यावर चर्चा करत होतो. तिच्याशी मराठीत बोलाव का English मधे यावर माझा गोंधळ उडाला होता. कार्येक्रमानंतर तिला घरी जेवायच निमंत्रण द्याव असाही विचार होता...पण एक दिवस बापु खाली मान घालुन आपल्या आसनावर निराश बसलेले आढळले. अधिक चौकशीअंती माधुरी सहकुटुंब LA ला निघुन गेल्याच कळल. [ ती येऊ शकणार नाही या पेक्षा आपल्याला न सांगता कशी निघुन गेली याचच दुःख बापुंना अधिक झाल असाव असा आमचा अंदाज आहे.] बापुंनी स्वतः फोन लावला असता ती सहकुटुंब धावत आली असती असा आजही आमचा विश्वास आहे.पण झाल्या प्रकारानी खचुन न जाता committee नी एका dance च्या आधी माधुरीच्या फोटोंचा slide show दाखवुन आपली तहान भागवली.
Committee नी प्रत्यक्ष कार्येक्रमाची आखणी तर जोरकस केली होती. कोणतीही अडचण त्यांच्या समोर टिकु शकत नव्हती.आमच्या सुप्रसिध्द 'fashion show' ला आयत्या वेळी एक जण कमी पडत असल्याच लक्षात येताच दोन चार दिवस आधी रात्री १२ वाजता "तु fashion show' मधे चालणार" असा committee च्या cultural secretory चा मला फोन आला.
fashion show ?? मी ?? आमच्या गेल्या २१ पिढ्यात stage वर कोणी गंमत म्हणुनही गेल नव्हत ( त्या आधीच माहित नाही !!..बाबांना विचाराव लागेल...). पण आता fashion show साठी मला फोन करावा लागला म्हणजे या लोकांवर खरच अनावस्था प्रसंग ओढवला असणार हे लक्षात आल.अधिक चौकशीअंती प्रस्तुत fashion show हा तथाकथित fashion show नसुन भारतीय वेशभुषेच प्रदर्शन करणारा कार्येक्रम आहे अस कळल. 'फक्त चालायच आहे stage वर महाराष्ट्रीयन कपडे घालुन' अस सांगण्यात आल. आता अस्सल महाराष्ट्रीयन वेशभुषेत धोतर येत. माझ्याकडे धोतर नव्हत. ( नसणारच...का असाव ? अमेरिकेला येताना ज्या अनंत गोष्टी घेऊन याव्या लागतात त्यामधे धोतरजोडीही आणली असेल अशी अपेक्षा का ठेवली जावी ?? असो.) आणी असत तरीही ते न सुटता १५-२० पावल चालता येईल अस नेसण हे कर्मकठीण काम होत. म्हणुन भर stage वर आयुष्यातल्या पहिल्याच fashion show मधे महाराष्ट्रीय संस्कृतीच भलतच दर्शन अमेरिकन लोकांना घडु नये यासाठी धोतर बाजुला ठेवल.तरीही अनेक प्रश्न अनुत्तरित होते. 'फक्त चालायच' हे जरी खर असल तरी 'पाय अडखळुन तोंडावर पडलो तर काय ?' 'त्या stage वरच्या झगमगाटात आणी मुजिक च्या गोंधळात भलतीकडेच चालत गेलो तर काय ?' ' कधी चालायला सुरवात करयाची आणी कधी थांबायच हे न कळुन मोरु झाला तर काय ?' असे अनेक भुंगे डोक पोखरत होते. आयत्या वेळी stage वर 'सिन्दन्ती मम गात्राणी' होणार नाही याची खात्री मी शेवट पर्यंत स्वतः ला देऊ शकलो नाही. प्रत्यक्ष fashion show मधे stage वरच्या दिव्यांनी डोळे दिपुन काहीच न समजल्यामुळे मगरीसारखा एका रेषेत चालुन परत आलो. नंतर लोक बाकी सगळ्या गोष्टींकडे दुर्लक्ष करुन 'तु भलताच सरळ चाललास की रे..." अस का सांगत होती ते मला अजुनही कळलेले नाही.
बापुंनीही आपल्या नावाचा आणि प्रभावाचा आयोजनात पुरेपुर उपयोग करुन घेतला. २ तासांच्या कार्येक्रमाला काही मिनिटं कमी पडत असलेली पाहुन Northern Colorado Indian Association च्या लहान मुलांचे कार्येक्रम बसवण्यार्या मराठी नृत्यदिग्दर्शीका बाईंना तात्काळ फोन लावुन त्यांच्या मुलांचा एक नाच निश्चित केला. आता या बाई म्हणजे अट्टल पुणेरी. [ 'अट्टल' हे विषेशण चोर दरोडेखोर अशा शब्दांसाठी वाचायची आपल्याला सवय आहे. पण 'पुणेरी' या शब्दामागे 'अस्सल' नाही तर 'अट्टल' हेच विषेशण योग्य आहे अस माझ प्रामाणिक मत आहे.]. या बाईं दिवाळीच्या कार्येक्रमात भेटल्यावर " मी किनई या कोजागिरीला तुम्हा सगळ्या मराठी मुलांना घरी जेवायला बोलावणार आहे. माझ्या फोनची वाट बघा." अस तोंड भरुन आमंत्रण देऊन लुप्त झाल्या. त्यानंतर थेट India Night च्या practice ला November मधे उगल्यावर "अरे माझ्या cell ची memory च उडाली बघ...पण तुम्ही नाही का phone करायचात ?" हे वर ऐकवल. पुण्यात असतो तर "बाई, तुम्ही फुकट जेवायला द्याल अस स्वप्नातसुध्दा वाटल नाही हो..म्हणुन नाही केला फोन" अस उत्तर दिल असत. पण...असो.
या सगळ्या धामधुमीत बापु फक्त आपल्या आसनावरुन आदेश (नाही..तो नाही...बाळासाहेबांनी माहीमला दिला तो वेगळा..हा वेगळा..) सोडत होते अस नाही तर स्वतः एका skit मधे भाग घेउन त्यानी 'leading from the front' चा उदाहरण घालुन दिल. या skit चे लेखक, दिग्दर्शक, प्रमुख भुमिका (मुलाचे वडिल..!!) none other than बापु होते. अस हे भारतीय लग्न संस्थेवर भाष्य करणार विनोदी, गंभीर आणी वैचारिक , सबकुछ बापु असलेल skit लोकांनी फारच उचलुन धरल.
अश्या प्रकारे आमच्या university च्या इतिहासातील सर्वोत्कृष्ट असा कार्येक्रम कुठल्याही तांत्रिक बिघाडाविना (projector बंद पडणे, slide show चालु न होणे, भलत्याच नाचाला भलतच गाण, नाचणारी मुलगी एकीकडे आणि ढुंढो ढुंढो रे करत तिसरीकडेच फिरणारा spot light इत्यादी) पार पडला

आमच्या university च्या library मधल्या उंचच उंच भिंतिंवर अनेक लोकोत्तर माणसांची (donation देणार्या...) नाव कोरली आहेत. त्याच प्रकारे बापुंची ही अद्वितीय कामगिरी पिढ्यां पिढ्या (विद्यार्थांच्या ....) लक्षात रहावी यासाठी university च्या मुख्य चौकात बापुंच नाव कोरलेली फरशी बसवावी आणी आमच्या university चा mascot RAM - 'the मेंढा' याच्या पुर्णाकृती पुतळ्याशेजारी बापुंच्या हातापायांचे ठसे असलेला concrete चा दगड लावावा यासठी मी आणी माझ्या दुसर्या roommate नी जोरदार lobbying सुरु केल आहे.


1 comment:

Yawning Dog said...

Nehamipramanech bhareee re !
Bapu rocks :)